ارزیابی عملکرد پوشش های مرکب آلی و معدنی دور زهکش در شرایط مشابه اراضی شالیزاری

پوشش ها وظیفة بهبود آب گذری اطراف لوله را دارند و به مثابة مانعی تراوش پذیر از ورود بیش از حد ذرات خاک به داخل لوله های زهکش جلوگیری می کنند. در این پژوهش عملکرد پوشش های آلی (پوستة برنج)، معدنی، و ترکیب پوشش آلی و معدنی بر روند تغییرات هیدرولیکی و شیمیایی زه‏آب زهکش بررسی شد. در این زمینه مدل فیزیکی زهکش شامل لولة زهکش به قطر 10 سانتی متر در عمق 42 سانتی‏متری خاک نصب و پوشش های مورد نظر در ترانشه ای به ضخامت 7 سانتی متر در اطراف لولة زهکش کارگذاری شدند. به منظور شبیه‏سازی شرایط حاکم بر اراضی شالیزاری مدل فیزیکی توسط خاک جمع آوری شده از اراضی شالیزاری دارای بافت لوم سیلتی پر و آب آبیاری با حفظ ارتفاع 5 سانتی‏متر بر سطح خاک روان شد. آزمایش تحت جریان طولانی مدت و با شوری آب آبیاری 9/1 دسی زیمنس بر متر به مدت پانصد ساعت انجام و پارامترهای دبی، شوری، نسبت جذب سدیم، اسیدیته، و کل جامدات معلق زه آب خروجی از زهکش بررسی شدند. تیمارهای پوشش دور زهکش مورد آزمایش شامل پوستة برنج (h)، شن و ماسه (g)، ترکیب 80 درصد پوستة برنج و 20 درصد شن و ماسه (h80g20)، ترکیب 60 درصد پوستة برنج و 40 درصد شن و ماسه (h60g40)، ترکیب 40 درصد پوستة برنج و 60 درصد شن و ماسه (h40g60)، ترکیب 20 درصد پوستة برنج و 80 درصد شن و ماسه (h20g80)، و بدون پوشش (b) به منزلة شاهد بودند. نتایج نشان داد میزان دبی خروجی در تیمار h بیشتر از تیمار g است و هر چه از میزان پوستة برنج در حالت ترکیب پوستة برنج و شن و ماسه کاسته شد دبی خروجی نسبت به تیمار پوستة برنج کاهش یافت. تیمار h60g40 و h80g20، با توجه به اینکه نسبت به سایر تیمارها از میانگین شوری زه‏آب کمتری برخوردار بودند، در کنترل شوری زه آب عملکرد مناسب تری داشتند و تیمارهای h و h80g20، با توجه به تخلیة کمتر جامدات معلق به زه آب، فیلتر مناسبی برای زهکش بودند.